Verklarende analyse
Ben je jeugdprofessional en wil je de samenhang van problemen in een gezin in kaart brengen? Gebruik dan het invulmodel voor een Verklarende Analyse.
Als jeugdprofessional vraag je je soms af wat de best passende interventie is. Welke hulp het beste aansluit bij de behoeften van een gezin. Om dit te bepalen, moet je begrijpen welke factoren een rol spelen bij de vraag die de cliënt stelt. Hoe je dat doet? Door het maken van een Verklarende Analyse. De eerste stap: samen met ouders en jeugdige informatie verzamelen en ordenen. Om je hierbij te ondersteunen, is een model ontwikkeld dat je kunt downloaden.
Uit onderzoek weten we dat hulpverlening nog te vaak wordt ingezet op de waarneembare symptomen. Dat is best wel een beetje te begrijpen. Het maken van keuzes over de meest passende interventie is immers niet eenvoudig, zeker niet wanneer de problemen complex en dynamisch zijn. Alleen… de jeugdige en het gezin zijn daarmee niet optimaal geholpen.
Het belang van een verklarende analyse
Het maken van een goede analyse voorkomt dit. Dit betekent dat je kijkt naar de factoren die van invloed zijn op het ontstaan van de klachten én de factoren die maken dat het probleem blijft voortbestaan. Wij gebruiken hiervoor de term ‘Verklarende Analyse’. Dat doen we om het accent te leggen op het begrijpen en verklaren van problemen, in plaats van op het beschrijven of labelen van deze problemen. Het model Verklarende Analyse helpt je op weg. Het is een leidraad voor de gesprekken met de ouders en de jeugdige. Het helpt je informatie te ordenen, zodat je gemakkelijker de samenhang van de problematiek kunt formuleren.
Niet nieuw, wel weinig gebruikt
Is dit idee nieuw? Nee. Veel professionals kennen al de diagnostische cyclus, een holistische theorie en de handelingsgerichte diagnostiek. In de praktijk lijken deze modellen echter maar weinig te worden toegepast. Dat kan anders, dat kan beter. We hopen dat dit model voor het maken van een verklarende analyse je hierbij inspireert.
Uitgangspunten Verklarende Analyse
Het schema heeft een aantal belangrijke uitgangspunten:
- De focus ligt op samen begrijpen en verklaren.
- We doen het altijd samen met ouders en jeugdigen.
- Herkenbaar taalgebruik.
- We kijken breed naar de jeugdige en het gezin, omdat zij meer zijn dan hun vraag of klacht.
- Het invulschema is gebaseerd op bestaande theorieën.
Hoe je een Verklarende Analyse maakt
- Stap 1
Verzamel informatie aan de hand van de kopjes uit het schema. Dat doe je samen met ouders en jeugdige. Zo ontstaat overzicht over de factoren die van invloed zijn op de klachten.
- Stap 2
Formuleer aan de hand van de verkregen informatie en kennis over het gezin en jeugdige een samenhang, waarin de verschillende factoren die van invloed zijn op de problematiek inzichtelijk wordt gemaakt. Dit bespreek je met de ouders en de jeugdige. Om te kijken of het volledig is, of er nog aanvullingen nodig zijn. En of zij zich er in kunnen vinden. Zo ontstaat er een gedeelde redenatie.
- Stap 3
Formuleer doelen. Kies daarbij passende bewezen effectieve interventies. Dit doe je uiteraard ook samen met ouders en jeugdige.