Eigen Kracht-conferenties besparen tranen en euro’s

Het is een bekend probleem voor gemeenten: de vraag naar jeugdhulp stijgt, de wachtlijsten zijn lang en voor de meest kwetsbare gezinnen is er niet altijd geschikte hulp beschikbaar. Dat is slecht voor de inwoners en voor de gemeentelijke begroting. Een Eigen Kracht-plan, ook wel familiegroepsplan genoemd, kan uitkomst bieden. ‘Het scheelt tranen en euro’s’, vindt Angelo Beşikçi, regiomanager Gelderland en Overijssel bij Eigen Kracht Centrale.

Het uitgangspunt van een Eigen Kracht-plan is simpel: mensen weten zelf wat goed voor hen is en nemen hun eigen beslissingen. ‘Je kijkt naar wat mensen samen met hun netwerk kunnen doen. Daarom spreken we van samenredzaamheid in plaats van zelfredzaamheid.’

Eigen Kracht Centrale

Sinds 2000 organiseert de Eigen Kracht Centrale[R1] , een onafhankelijke stichting, zogeheten Eigen Kracht-conferenties, bijeenkomsten waar mensen samen met familie en vrienden een plan maken om hun situatie te verbeteren. Voor jongeren en gezinnen, maar bijvoorbeeld ook voor ouderen, chronisch zieken, daklozen en mensen met schulden. ‘Wij helpen hen om het weer zelf te kunnen.’

Eigen Kracht-conferentie

Hoe werkt dat? ‘Als er problemen zijn, krijgen mensen eerst de kans om met hun eigen kring een plan te verzinnen, dus voordat een instantie of gemeente ingrijpt.’ Een onafhankelijke coördinator informeert en bereidt alle betrokkenen voor. Tijdens de conferentie zorgt deze coördinator voor structuur en ondersteuning. Na de conferentie blijft de Eigen Kracht Centrale betrokken om samen met het gezin en de mensen hieromheen te zorgen dat het plan wordt uitgevoerd en aangepast waar nodig.

Zelf oplossingen verzinnen

De verzonnen oplossingen zijn vaak verrassend eenvoudig, vertelt Beşikçi. ‘Een alleenstaande moeder kreeg haar kinderen niet naar school. Die zaten daardoor thuis. Tijdens een Eigen Kracht-conferentie bood een buurman aan om de kinderen elke ochtend te brengen en iets later te beginnen op zijn werk. Probleem opgelost!’ Of het nu gaat om een vechtscheiding, een kind dat na zelfdoding van een ouder in een pleeggezin dreigt te komen, of het beter organiseren van het dagelijks gezinsleven: ‘Als mensen zelf oplossingen aandragen, werkt dit het beste.’

Regie bij het gezin

Zelfs als het niet makkelijk is, blijft de regie bij het gezin. ‘Een voorbeeld? Tijdens een conferentie overlegde een gezin zonder professionals – een stap in een Eigen Kracht-conferentie. Ik hoorde hen in de andere ruimte heftig ruzie maken en wilde het liefst ingrijpen. Maar de Eigen Kracht-coördinator verzekerde me dat dit normaal gedrag was binnen deze familie. Uiteindelijk sloeg oma met de vuist op tafel en stuurde de bijeenkomst richting een constructieve oplossing,’ herinnert Beşikçi zich.

Iedereen heeft een netwerk

Heeft elk gezin een sociaal netwerk? ‘Zeker. Zelfs als gezinnen denken dat dat niet het geval is, blijken er altijd mensen te zijn die willen meedoen. Familie, buren, collega’s, leraren, jeugdvrienden – onze ervaring is dat het zeker om acht tot tien mensen gaat. Zij worden gevraagd mee te denken, overigens zonder dat ze zelf verantwoordelijk worden gemaakt voor de oplossing.’

Duurzame en passende oplossingen

Gemeentes hebben baat bij Eigen Kracht-conferenties, ook bij complexe casussen. Door het eigen netwerk in te schakelen, wordt vaak duurdere zorg voorkomen. Gezinnen zijn bovendien meer betrokken bij een plan dat zij zelf hebben opgesteld en oplossingen uit het eigen netwerk zijn vaak duurzamer en passender. Wat leidt tot langdurige resultaten. ‘Nog een voordeel: het is ongelooflijk, maar hulpverleners werken soms al jaren in hetzelfde gezin zonder elkaar ooit te hebben ontmoet, omdat ze bij verschillende organisaties horen. Tijdens Eigen Kracht-conferenties verandert dit radicaal. Hulpverleners vertellen vaak: "Dankzij die conferentie ontdekte ik ineens wie die andere hulpverlener was en kregen we een gezicht bij elkaar. Nu verloopt de samenwerking veel beter."’

Professionals ervaren ook dat ze minder belast worden doordat het netwerk van de cliënt meer verantwoordelijkheid neemt. ‘Ze ontdekken dat mensen veel krachtiger en weerbaarder zijn dan ze misschien dachten. Vaak ervaren professionals zo zelfs dat ze meer “moederen” dan ze zelf doorhadden,’ besluit Beşikçi.

Goed om te weten: de gemeenten binnen de jeugdhulpregio Noord Veluwe financieren Eigen Kracht-conferenties. Wil jij hier gebruik van maken? Angelo Beşikçi helpt u graag verder.

Behoefte aan inspiratie? Schrijf je dan in voor een wekelijks 'vrijdagverhaal' van de Eigen Kracht Centrale. 

Fotografie: Caroline van Pagée en Mirte Slaats.