Toegang jeugdhulp in Putten: geen dubbele petten meer

De toegang tot jeugdhulp wordt in de jeugdhulpregio Noord Veluwe meestal geregeld via een Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG), maar Putten koos voor een andere koers. Sinds 2020 verzorgen jeugdconsulenten in deze gemeente de intake en coördinatie van hulpvragen, naast het consultatiebureau en de GGD. Het doel: meer grip op de kosten én goede hulp voor de inwoners. Hoe werkt dit en wat levert deze aanpak op?

‘Voor 2020 stegen de kosten voor jeugdhulp in Putten aanzienlijk,’ zegt financieel adviseur Leo van Cappellen. Er moest dus iets gebeuren, vond de gemeenteraad. Maar wat?

Gescheiden petten

De gedachte was dat als één organisatie zowel de toeleiding als de hulpverlening verzorgt, het soms lastig kan zijn om objectief te blijven. Ook voor ouders was de scheiding tussen hulpverlener en toegangsmedewerker niet altijd duidelijk. ‘Daarom hebben we in Putten een aparte toegangspoort met jeugdconsulenten opgezet; de uitvoering van jeugdhulp ligt bij andere partijen. Die gescheiden petten zorgen voor duidelijkheid en efficiëntie’, vertelt strategisch beleidsmedewerker Samenleving Maaike van Nijnanten. ‘Ook voor ouders en gezinnen.

Rol jeugdconsulenten

Of het nu gaat om gedragsproblemen, thuiszitters of een complexe echtscheiding: de jeugdconsulenten – allemaal ervaren, SKJ-geregistreerd en met gedegen kennis van wet- en regelgeving – zijn in Putten de eerste contactpersonen voor gezinnen met een hulpvraag. Ze verzorgen de intake, brengen de situatie in kaart en bepalen, samen met het gezin, welke hulp nodig is. Van Nijnanten: ‘Onze jeugdconsulenten houden overzicht en zorgen dat de juiste hulp op het juiste moment wordt ingezet.

Vrijwillig

Hulpvragen bereiken de jeugdconsulenten via verschillende routes. Inwoners kunnen zichzelf melden bij de gemeente, maar komen vaak ook via het voorliggende veld, zoals scholen, de brede welzijnspartij Putten voor Elkaar, huisartsen of andere betrokkenen. Uiteindelijk moeten de ouder(s) en/of de jeugdige zelf een melding doen. Jeugdhulp via de gemeente is namelijk altijd op vrijwillige basis.

Van intake tot evaluatie

Anita ten Brinke is één van de vijf jeugdconsulenten in Putten. Bij elke nieuwe hulpvraag passen de consulenten het stappenplan toe zoals de Jeugdwet dit voorschrijft. Bijvoorbeeld: is het woonplaatsbeginsel van toepassing? Kan het voorliggende veld iets betekenen? Valt de problematiek onder de Jeugdwet? In Putten wordt gewerkt volgens de brede toegang. Dit betekent dat er naast de jeugdhulpvraag ook gekeken wordt of er op het gebied van de Wmo of participatiewet een eventuele hulpvraag is.

‘Dat maakt het makkelijk om snel te schakelen, bij bijvoorbeeld schulden of huisvestingsproblemen. Soms lijkt het in eerste instantie een probleem waarvoor jeugdhulp nodig is, maar ligt de oplossing in ondersteuning búiten de jeugdhulp, zoals schuldhulpverlening of begeleiding van de ouders bij een scheiding. Daar zijn we heel scherp op. Uiteindelijk wil je samen met het gezin komen bij de meest passende hulp.

Blijvend betrokken

De jeugdconsulenten blijven tijdens het hele hulptraject betrokken en evalueren regelmatig samen met gezinnen en de jeugdhulpverleners of er nog wordt gewerkt aan de afgesproken doelen en hoe het daarmee staat. Zo kan er tijdig bijgestuurd worden wanneer nodig, of afgerond als doelen bereikt zijn. ‘Omdat wij als jeugdconsulenten niet zelf hulp bieden, hebben we meer afstand tot de situatie. Dat helpt om de regie te houden en te beoordelen of de hulp nog steeds passend is’, aldus Ten Brinke.

Administratie in eigen beheer

Niet alleen de toegang is in Putten anders georganiseerd, ook is de administratie in eigen beheer genomen om meer zicht te krijgen op de uitgaven. Van Cappellen: ‘Het is daardoor nu glashelder welke jeugdige in Putten welke hulp krijgt en of deze hulp voldoet aan de door de raad gestelde kaders. We hebben nu een veel beter inzicht. Met dat inzicht kun je als gemeente bijvoorbeeld beter sturen op het verminderen van stapeling van zorg en de hulpvraag koppelen aan de juiste jeugdhulpproducten.

Weerstand overwonnen

De overgang naar dit nieuwe systeem verliep niet zonder hobbels. Er was aanvankelijk weerstand. Van Nijnanten: ‘Inwoners waren bang dat het te moeilijk zou worden om hulp te vragen en scholen vonden het lastig dat er weer nieuwe afspraken kwamen over de jeugdhulp. Daarom hebben we veel geïnvesteerd in samenwerking met het onderwijs en andere partners, met als doel de drempel voor inwoners zo laag mogelijk te maken.

En met succes. Hoewel de nieuwe werkwijze aanvankelijk stof deed opwaaien, is de cliënttevredenheid niet gedaald. Van Cappellen besluit: ‘Het mooie is dat we nu meer grip hebben. De kosten zijn in Putten na 2020 nagenoeg gelijk gebleven. De trend voor 2020 was een duidelijk stijgende lijn. Ook in den lande hebben veel gemeenten moeite de kosten binnen de perken te houden.’ Wel blijft een deel van de uitgaven, bijvoorbeeld bij complexe situaties, moeilijk beïnvloedbaar, benadrukt hij. Deze trajecten zijn vaak langdurig en kostbaar, wat elke gemeente, ook Putten, voor financiële uitdagingen stelt.